Χώροι Φυσικού Κάλους

Πλουσιότατη και παρθένα είναι η φύση της Επαρχίας Σητείας

• Πολλές και εκτεταμένες υποψήφιες "Περιοχές NATURA"
• Πλήθος περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους
• Σπάνιοι γεωλογικοί σχηματισμοί και εικόνες γεωλογικής εξέλιξης.
• Δέκα (10) μεγάλα φαράγγια και γεωλογικά ρήγματα.
• Τριακόσια (300) σπήλαια με μεγάλο ενδιαφέρον
• Δύο χιλιάδες εκατό (2100) είδη αυτοφυών φυτών από τα οποία 300 ενδημικά, πολλά αρωματικά και φαρμακευτικά.
• Μεγάλος αριθμός σπάνιων ζώων και πουλιών ανάμεσα στα οποία η μεγαλύτερη στο κόσμο αποικία του γερακιού της Ελεονόρας (FALCO DΕ ELEONORA)
• Ο πλουσιότερος και πιο παρθένος θαλάσσιος βιότοπος στο Αιγαίο (Βορείως της νήσου Ψείρας) που διαθέτει ακόμη και κοράλλια.
• Εκτεταμένα λιβάδια με το προστατευόμενο είδος φυκιού "Ποσειδώνια"
• Το μοναδικό στην Ευρώπη φοινικόδασος Βάι
• Η αρχή του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4
• Πολλοί βιότοποι μικτής Ευρω-αφρικανικής βλάστησης (στο Βάι, στο Κουφονήσι κ.α.)
• "Ένα φυσικό περιβάλλον μοναδικό στην Ελλάδα και την Ευρώπη - όπως γράφει ο καθηγητής οικολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μυλωνάς - είναι ασφαλώς ένας φυσικός και αισθητικός πλούτος εξαιρετικά σπάνιος αν όχι μοναδικός "

Σ' ένα ταξίδι έτσι στη Σητεία, σε μια γη ανεπανάληπτων αντιθέσεων και εκπληκτικής ομορφιάς, σε ένα τόπο που ορίζεται από τρεις θάλασσες, αυτό που κυριαρχεί είναι η αίσθηση μιας φύσης που έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά τα οποία η ανθρώπινη ευφυΐα και αισθαντικότητα οφείλει να αναζητά ή η εκφραστικότητα της τέχνης οφείλει να μιμείται.

Ακόμη ο ταξιδιώτης που θέλει να γνωρίσει σε βάθος την αληθινή Κρήτη οφείλει να αναζητήσει τις αιώνιες ρίζες μιας εξαιρετικής ανθρώπινης συμπεριφοράς και παρουσίας που επέζησε στη Σητεία χάρη στη γενναιοδωρία μιας υπέροχης φύσης και χάρη στην γεωγραφική της απομόνωση και αυτοτέλεια.

Βάι

Φοινικόδασος σε πανέμορφη Κοιλάδα και αμμώδης παραλία δίπλα στην αρχαία Ίτανο, 28 χλμ. από τη Σητεία. Απέχει 8 χμ από το Παλαίκαστρο και 6 από τη Μονή Τοπλού. Καταλαμβάνει 200 στρέμματα και αποτελείται από αυτοφυείς φοίνικες του Θεοφράστου (Phoenix Theofrasti) και είναι μοναδικό στην Ελλάδα, την Ευρώπη και πιθανώς στον κόσμο. Εκτός από το Βάι μεμονωμένα άτομα ή συστάδες βρίσκονται και σε άλλα μέρη της Κρήτης (Πρέβελη, Αγιος Νικήτας κλπ.) σε νησιά του ΝΑ Αιγαίου, την Κύπρο και την Τουρκία.

Πολλοί θρύλοι υπάρχουν για την προέλευση του. Λέγεται ότι το δημιούργησαν Φοίνικες που κατά μια δοξασία αποίκισαν πρώτοι την Ίτανο ενώ κατά άλλες εκδοχές δημιουργήθηκε από κουκούτσια Χουρμάδων που έτρωγαν Αιγύπτιοι στρατιώτες του Πτολεμαίου του Φιλομήτορος ή του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη, που στο πλαίσιο συμμαχιών είχαν έρθει στη Περιοχή ή Σαρακηνοί πειρατές ή επιδρομείς. Όποιος και αν είναι ο λόγος εμφάνισης του Φοινικοδάσους Βάι, το βέβαιο είναι ότι η ανάπτυξη και η διατήρηση του οφείλεται στο ξηρό-θερμό κλίμα και το υπόγειο νερό της κοιλάδας.

Βέβαιη είναι επίσης η παρουσία του Φοίνικα στην αρχαία Κρήτη τόσο από τις μαρτυρίες του Θεοφράστου και του Πλίνιου όσο και από την απεικόνιση του σε νομίσματα και αγγεία. Συστάδες Φοινίκων υπάρχουν και στην παραλία της γειτονικής Ιτάνου. Εκτός από τους Φοίνικες και άλλα είδη της αφρικανικής βλάστησης φύονται στην περιοχή που την καθιστούν έτσι οριακή από πλευράς βίο-ποικιλότητας. Η περιοχή είναι επίσης πέρασμα πουλιών.

Το τοπίο με τις απαλές γραμμές του ορίζοντα, την αρμονική εναλλαγή χαμηλών λόφων και πεδινών εκτάσεων, τα αμπέλια και τους ελαιώνες στις πλαγιές και με το εξωτικό αφρικανικό χρώμα και το πλούσιο φως είναι από τα ομορφότερα που μπορεί να συναντήσει κανείς, ενώ η ύπαρξη των αρχαίων πόλεων και της Μονής Τοπλού προσδίδουν στη περιοχή ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική αξία και υποβολή. Το Βάι λόγω της ιδιαίτερης αξίας και ομορφιάς του προστατεύεται από το Ελληνικό κράτος, την Ευρωπαϊκή κοινότητα και από διεθνείς συμβάσεις.