Ο Μινωικός Πολιτισμός όπως είναι γνωστό, είναι ο πρώτος πολιτισμός υψηλής στάθμης στον Ευρωπαϊκό χώρο και εδώ στην Ανατολική Κρήτη, στη Ζάκρο και στο Παλαίκαστρο, στο Μόχλος και τη Ψείρα είναι τα πρώτα κέντρα και τα πρώτα λιμάνια του και εδώ αναφέρονται γοητευτικοί και αρχαιότατοι μύθοι του. Ο Δίας ο βασιλιάς των θεών, σύμφωνα με το μύθο, μεταμορφωμένος σε λαμπερό ταύρο άρπαξε την όμορφη κόρη του Βασιλιά της Φοινίκης, Ευρώπη την έβαλε στη πλάτη του και κολυμπώντας την έφερε στην Κρήτη κάπου εδώ σ' ένα όμορφο ακρογιάλι στο Παλαίκαστρο και το Βάϊ την απίθωσε στη Γη για να ξεκουραστεί και ύστερα συνέχισαν την πορεία τους μέχρι το Δικταίο άντρο και τη Γόρτυνα.
Ο ωραίος μύθος περιέχει ασφαλώς ιστορικές απηχήσεις για τις σχέσεις της Κρήτης
με την Ανατολή και εξηγεί γιατί εδώ στην Ανατολική Κρήτη, που είναι πλησιέστερη
προς τη Μικρά Ασία, τη Συρία και την Παλαιστίνη, την αρχαία Φοινίκη, έχει την
αρχή του ο πρώτος πολιτισμός της Ευρώπης.
Αλλωστε εδώ στο Παλαίκαστρο βρισκόταν το περίφημο ιερό του Δικταίου, του Κρητογενούς
Διός και εδώ βρέθηκε γραμμένος σε πλάκα ο ύμνος του που τον έψαλλαν κάθε χρόνο
γυμνοί ασπιδοφόροι νέοι, χορεύοντας γύρω από το βωμό του μιμούμενοι τους Κουρήτες
που έλαβαν μέρος στη γέννηση του. Πρόκειται στην ουσία για τον πρώτο ύμνο στην
Ειρήνη και την Ειρηνική ζωή. Οι νέοι παρακαλούσαν το Δία να έρθει στη γη μαζί
με τους Κουρήτες και να δώσει Ευτυχία στους ανθρώπους, Ειρήνη στο κόσμο, δικαιοσύνη
και προστασία στους νέους, ευφορία των καρπών της γης, ούριους ανέμους στα πλοία
κλπ. Με το ιερό του Δικταίου Διός συνδέεται επίσης μια από τις αρχαιότερες οικολογικές
διατάξεις στον κόσμο: Η απαγόρευση της κοπής των δέντρων από τα δάση που ανήκαν
στο ιερό του Διός με την απειλή βαριών ποινών!
Εδώ στο ακρωτήριο Κάβο-Σίδερο, το αρχαίο Σαμώνιον αποβιβάστηκαν οι Αργοναύτες
και έχτισαν το ναό της Σαμωνίας Αθηνάς και εδώ ο θεός Διόνυσος έκαμε κάτι μοναδικό
στο κόσμο δημιούργησε ολόκληρα νησιά τους "Διονυσιάδες" που τους έδωσε
το όνομα του. Φαίνεται ότι πουθενά στο κόσμο όσο εδώ, Φύση και Μύθος δεν συνταίριαξαν
τόσο πολύ. Και είναι αξιοθαύμαστο ότι οι λατρευτικές συνήθειες και οι τελετουργίες,
οι μύθοι και οι θρύλοι επιζούν ακόμη και σήμερα με διάφορες μορφές στα χωριά
της Σητείας.
